19
juni
2017
|
08:32
Europe/Amsterdam

Gebouwen zijn mooi wanneer mensen zich er goed in voelen

Op 3 en 4 mei vond in Berlijn het zevende VELUX Daylight Symposium plaats. Het thema ‘Healthy & Climate-friendly Architecture – From knowledge to practice’ gaf het woord aan 39 sprekers over het belang van research en architectenbureaus.

Dit jaar vormde het iconische Café Moskau het decor voor het evenement, waar 360 deelnemers van over de hele wereld samenkwamen voor presentaties en lezingen van toonaangevende architectenbureaus uit Europa, Canada en de VS over innovatief daglichtonderzoek en het belang van daglicht in de architectuur. Een overzicht van het standpunt van elke spreker over het belang van daglicht.

Oproep voor meer bewijs en gezond verstand in de architectuurpraktijk

De voornaamste conclusie die uit de tweedaagse kan worden getrokken is dat research en architectuur duidelijk naar elkaar toegroeien. Het gebruik van tools, simulaties en VR-technologie kan leiden tot een algemeen besef van het belang van daglicht voor de mens – die een groot deel van zijn tijd in gebouwen doorbrengt. En ook dat hulpmiddelen alléén niet volstaan. Ook gezond verstand, het gebruik van onze zintuigen, ons schoonheidsbesef en 'welbevinden' zijn belangrijk.

Architectuur begint waar daglicht de muur raakt

De eerste keynote kwam van Stefan Behnisch van het Duitse bureau Behnisch Architekten: 'Daglicht als kwalitatief aspect en sturend element in de architectuurontwikkeling'. Hij vertelde ons dat hij een architect in dienst heeft die zich specifiek bezighoudt met de lichtbeleving in ruimten. Ook citeerde hij een uitspraak van Louis Kahn: "Architectuur begint zodra daglicht een muur raakt", waarna hij vervolgde met: “Zelfs als een gebouw aan alle technische eisen voldoet, heb je geen garanties voor de kwaliteit van het licht wanneer dat de muur raakt". Hij illustreerde zijn voordracht met voorbeelden van zijn ontwerpen, waarin reflecterende en doorschijnende oppervlakken essentieel zijn voor de daglichtbeleving. 

Eén groot verhaal over architectuur

Ook voor Omar Gandhi, die volgens het magazine Wallpaper tot de top 20 van jonge architecten behoort, is de rol van daglicht onbetwistbaar in het creatieve proces. "Daglicht kan worden gebruikt om één groot architectuurverhaal te vertellen. Zoals in een filmscenario, met hoogte- en dieptepunten", klonk het terwijl hij liet zien hoe hij daglicht als ontwerpconcept gebruikte in een hele reeks gebouwen, van Shantih en Harbour Heights tot Rabbit Snare Gorge. De ruimtebeleving kan worden beïnvloed door daglicht te gebruiken om speciale momenten te creëren en bijzondere ruimtes te benadrukken met lichtcontrasten.

Een verantwoordelijkheid om licht terug te geven

Jacob Strømann-Andersen van Henning Larsen Architects gaf ons een inkijk in de visie van Henning Larsen op daglicht aan de hand van een schoolproject waar daglicht en veranderlijkheid het leerplezier bevorderden. Peter Andreas Sattrup riep als vertegenwoordiger van de Deense vereniging van architectuurbureaus op tot meer samenwerking en gegevensuitwisseling tussen bestaande gebouwomgevingen en de onderzoekswereld om extra waarde te creëren in de ontwerpfase van nieuwe gebouwen. "We hebben meer inzicht nodig in hoe gebouwen presteren – het sleutelwoord hier is dialoog", legde Sattrup uit. James Carpenter van James Carpenter Design Associates JCA beschreef de aanpak van zijn bureau door te stellen dat "wanneer je een ruimte schept of inneemt, je de verantwoordelijkheid hebt om licht terug te geven."

Twee keer zoveel ruimte en gebruiksmogelijkheden

Anne Lacaton toonde in haar presentatie hoe gebouwen kunnen worden gerenoveerd met daglichtoplossingen. Daarbij gaf ze het voorbeeld van de aanpassing en renovatie van een Parijse wolkenkrabber uit de jaren 70. Aan het gebouw werd extra leefruimte toegevoegd om de kwaliteit van het binnenklimaat te verbeteren zonder dat de bewoners hoefden te verhuizen. De renovaties werden uitgevoerd voor een derde van de kosten van afbraak en heropbouw. "Breek nooit af, voeg altijd toe, breid uit en geef meer", klonk het bij Lacaton. Ze voegde eraan toen dat "gebouwen voldoende ruimte moeten bieden en moeten zijn ingericht om het leven en het gebruik en de toe-eigening ervan te dienen."

Licht heeft invloed op ons immuunsysteem en onze alertheidBekroond onderzoekster Marilyne Andersen van de École polytechnique fédérale de Lausanne besprak de resultaten van innovatief onderzoek met gebruikersgerichte daglichtsimulaties. Ze onderzocht de gezondheidseffecten van gebouwontwerpen en stelde dat "licht ons immuunsysteem, onze alertheid en onze slaapkwaliteit beïnvloedt". Dean Hawkes, emeritus-onderzoeksassistent aan het Darwin College, University of Cambridge deelde inzichten en beelden uit 25 jaar woonervaring in zijn 'circadiaans huis', dat in evenwicht is met de natuur en de seizoenen.

Wetenschappelijk onderbouwde architectuur, een sterke brug tussen kennis en praktijk

"Geavanceerd onderzoek naar welzijn, mens en maatschappij moet ons helpen om betere scholen, universiteiten en ziekenhuizen te ontwerpen", vertelde Lone Wiggers, architect en partner van het oudste en grootste Scandinavische architectenbureau C.F. Møller. "Als we de terugverdientijd kunnen verkorten, menselijke fouten inperken en geluk koesteren, overstijgen de baten veruit de bouwkosten", verduidelijkte ze.

Kunnen buitenwerkplekken ons efficiënter maken?

Christoph Reinhart van het Massachusetts Institute of Technology demonstreerde ons met zijn presentatie "Daylighting the millennials" hoe omgevingssimulaties kunnen aanzetten tot betere omstandigheden voor buitenruimten. Reinhart ontwierp een bank met wifi-monitoringtool die als buitenwerkplek kan dienen – de 'Soofa' – als een concept om het daglichttekort in onze moderne manier van leven aan te pakken. Daarbij stelde hij enkele eenvoudige, maar essentiële vragen: moeten we de manier waarop we werkplekken plannen heroverwegen? Zouden we buiten efficiënter werken?

 

Over het Daylight SymposiumHet Daylight Symposium is sinds 2005 uitgegroeid tot een toonaangevend internationaal forum waar architecten, onderzoekers en experts elkaar ontmoeten om kennis, ervaringen en inzichten op het vlak van daglicht en architectuur uit te wisselen.

Het Daylight Symposium is een tweejaarlijks evenement en vond voor het eerst plaats in Boedapest. De dialoog over onderzoek naar en de toepassing van daglicht werd daarna voortgezet tijdens evenementen in Bilbao, Rotterdam, Lausanne, Kopenhagen en Londen. Kijk voor meer info op thedaylightsite.com.